อ.ฟารีด เฟ็นดี้

คำพูดของท่านนบีว่า อิสลามวางอยู่บนฐานรากห้าประการ

وَهُوَ قَوْلٌ وَفِعْلٌ، وَيَزِيدُ وَيَنْقُصُ‏.‏ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى ‏{‏لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَعَ إِيمَانِهِمْ‏}‏‏.‏ ‏{‏وَزِدْنَاهُمْ هُدًى‏}‏ ‏{‏وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى‏}‏ ‏{‏وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ‏}‏ ‏{‏وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا‏}‏ وَقَوْلُهُ ‏{‏أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا‏}‏‏.‏ وَقَوْلُهُ جَلَّ ذِكْرُهُ ‏{‏فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا‏}‏‏.‏ وَقَوْلُهُ تَعَالَى ‏{‏وَمَا زَادَهُمْ إِلاَّ إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا‏}‏‏.‏ وَالْحُبُّ فِي اللَّهِ وَالْبُغْضُ فِي اللَّهِ مِنَ الإِيمَانِ‏.‏ وَكَتَبَ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ إِلَى عَدِيِّ بْنِ عَدِيٍّ إِنَّ لِلإِيمَانِ فَرَائِضَ وَشَرَائِعَ وَحُدُودًا وَسُنَنًا، فَمَنِ اسْتَكْمَلَهَا اسْتَكْمَلَ الإِيمَانَ، وَمَنْ لَمْ يَسْتَكْمِلْهَا لَمْ يَسْتَكْمِلِ الإِيمَانَ، فَإِنْ أَعِشْ فَسَأُبَيِّنُهَا لَكُمْ حَتَّى تَعْمَلُوا بِهَا، وَإِنْ أَمُتْ فَمَا أَنَا عَلَى صُحْبَتِكُمْ بِحَرِيصٍ‏.‏ وَقَالَ إِبْرَاهِيمُ ‏{‏وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي‏}‏‏.‏ وَقَالَ مُعَاذٌ اجْلِسْ بِنَا نُؤْمِنْ سَاعَةً‏.‏ وَقَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ الْيَقِينُ الإِيمَانُ كُلُّهُ‏.‏ وَقَالَ ابْنُ عُمَرَ لاَ يَبْلُغُ الْعَبْدُ حَقِيقَةَ التَّقْوَى حَتَّى يَدَعَ مَا حَاكَ فِي الصَّدْرِ‏.‏ وَقَالَ مُجَاهِدٌ ‏{‏شَرَعَ لَكُمْ‏}‏ أَوْصَيْنَاكَ يَا مُحَمَّدُ وَإِيَّاهُ دِينًا وَاحِدًا‏.‏ وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ ‏{‏شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا‏}‏ سَبِيلاً وَسُنَّةً‏.‏

         คือคำพูดและการกระทำ ซึ่งมีทั้งเพิ่มและลด พระองค์อัลลอฮ์ผู้ทรงสูงส่งได้กล่าวว่า “เพื่อว่าพวกเขาจะได้เพิ่มการศรัทธาให้กับการศรัทธาของพวกเขา” (ซูเราะห์ อัลฟัตฮ์ อายะห์ที่ 4) “และเราได้เพิ่มให้แก่พวกเขาซึ่งทางนำ” (ซูเราะห์อัลกะฮ์ฟิ อายะห์ที่ 13) “และพระองค์อัลลอฮ์จะทรงเพิ่มทางนำให้แก่ผู้ที่อยู่ในทางนำ” (ซูเราะห์ มัรยำ อยาะห์ที่ 76) “และบรรดาผู้ที่ปฏิบัติตามทางนำ พระองค์จะทรงเพิ่มทางนำให้แก่พวกเขา และให้พวกเขาซึ่งความยำเกรงของพวกเขา” (ซูเราะห์มูฮัมหมัด อายะห์ที่ 17) “และบรรดาผู้ศรัทธาจะได้เพิ่มการศรัทธามากยิ่งขึ้น” (ซูเราะห์ อัลมุดดัซซิร อายะห์ที่ 31)
        และคำดำรัสของพระองค์อัลลอฮ์ ผู้ทรงสูงส่งผู้ทรงเกรียงไกร ที่ว่า “ผูใดเล่าในหมู่พวกเจ้าที่บทนี้เพิ่มการศรัทธาให้แก่เขา สำหรับบรรดาผู้ศรัทธาแล้วมันเพิ่มการศรัทธาแก่พวกเขายิ่งขึ้น” (ซูเราะห์ อัตเตาบะห์ อายะห์ที่ 124)
               และคำดำรัสของพระองค์ที่ว่า “ดังนั้นพวกเจ้าจงกลัวพวกเขาเถิด มันจึงได้เพิ่มการศรัทธาแก่พวกเขา” (ซูเราะห์ อาละอิมรอน อายะห์ที่ 173) “และมันมิได้เพิ่มสิ่งใดให้แก่พวกเขา นอกจากการศรัทธาและการนอบน้อม” (ซูเราะห์อัลอะห์ซาบ อายะห์ที่ 22)
        และความรักในวิถีทางแห่งอัลลอฮ์ และการโกรธในวิถีทางแห่งอัลลอฮ์ เป็นส่วนหนึ่งของการศรัทธา และท่านอุมัร อิบนุ อับดิลอะซีซ ได้ส่งสาสน์ถึง อะดีย์ บุตรของ อะดีย์ว่า “สำหรับการศรัทธานั้นมีข้อบังคับ, มีบทบัญญัติ, มีขอบเขต และแนวทาง ดังนั้นผู้ใดทำให้ครบถ้วน การศรัทธาของเขาก็สมบูรณ์ แต่หากผู้ใดไม่ทำให้มันครบถ้วน การศรัทธาของเขาก็ไม่สมบูรณ์ ดังนั้นหากฉันยังชีวิตอยู่ ฉันก็จะอธิบายมันให้พวกท่านทราบ เพื่อว่าพวกท่านจะได้ปฏิบัติมัน แต่หากฉันได้เสียชีวิตไปก่อน ฉันก็ไม่ได้อยู่ร่วมกับพวกท่านในการสนับสนุน
        ท่านนบีอิบรอฮีม อลัยฮิสสลาม ได้กล่าวว่า “ทว่าเพื่อให้หัวใจของฉันสงบ” (ซูเราะห์อัลบะกอเราะห์ อายะห์ที่ 260)
        ท่านมุอาซ ได้กล่าวว่า นั่งรวมสนทนากับเราเถิด จะได้เพิ่มพูนการศรัทธากันสักครู่หนึ่ง
        ท่านอิบนิมัสอู๊ด กล่าวว่า บ่าวจะยังไม่บรรลุถึงข้อเท็จจริงของการศรัทธา จนกว่าเขาละทิ้งสิ่งที่เคลือบแคลงในหัวอก
        และท่านมุญาฮิดได้อธิบาย (ซูเราะห์ อัชซูรอ อายะห์ที่ 13 )ว่า พระองค์ได้ทรงบัญญัติศาสนาแก่พวกเจ้า เช่นเดียวกับที่พระองค์ได้ทรงสั่งเสียแก่นบีนูฮ์ และที่เราได้วะฮีย์ให้แก่เจ้า โอ้มูฮัมหมัด เช่นเดียวกับที่เราไดด้สั่งเสียแก่เขาซึ่งศาสนาเดียวกัน
        ท่านอิบนุอับบาสได้อธิบาย (ซูเราะห์อัลมาอิดะห์ อายะห์ที่ 48) ว่า ซิรอะตัน วะมินฮาญัณ คือ แนวทางและแบบอย่าง